Znaki BHP PN-N-01256-5, zgodne z dyrektywą 92/58/EWG, to symbole stosowane do przekazywania informacji o bezpieczeństwie w miejscu pracy. Dzielą się na: znaki zakazu (czerwone), nakazu (niebieskie), ostrzegawcze (żółte)informacyjne (zielone) i ppoż. (czerwone). Zapewniają szybką identyfikację zagrożeń, wymagają częstej kontroli i umieszczenia w widocznych miejscach. Stosowanie ich jest obowiązkowe w większości firm w Polsce i UE.
Znaki bezpieczeństwa i higieny pracy stanowią fundamentalny element systemu ochrony pracowników w każdym zakładzie pracy. Właściwe oznakowanie przestrzeni roboczej spełnia wymogi prawne i realnie wpływa na redukcję wypadków przy pracy. Prawidłowo wdrożony system oznakowania BHP może zmniejszyć ryzyko wystąpienia incydentów nawet o 65%. Norma PN-N-01256-5 wraz z dyrektywą 92/58/EWG tworzą ramy dla implementacji oznakowań bezpieczeństwa. Czy zastanawialiśmy się kiedyś, jak wielką rolę spełniają te niepozorne symbole w codziennym działaniu zakładu pracy? System znaków bezpieczeństwa obejmuje cztery podstawowe kategorie: znaki zakazu, ostrzegawcze, nakazu oraz informacyjne (w tym ewakuacyjne i przeciwpożarowe).
Szczegółowa klasyfikacja znaków BHP i ich przydatne zastosowanie
- Znaki zakazu – czerwone obramowanie i przekątna na białym tle
- Znaki ostrzegawcze – żółte tło z czarnym symbolem
- Znaki nakazu – niebieskie koło z białym symbolem
- Znaki informacyjne – zielony kwadrat z białym symbolem
- Znaki przeciwpożarowe – czerwony kwadrat z białym symbolem
- Znaki ewakuacyjne – zielony prostokąt z białym symbolem
- Znaki uzupełniające – różnorodne zależnie przeznaczenia
- Znaki tymczasowe – stosowane w czasie prac remontowych
Implementacja systemu oznakowań BHP wymaga szczegółowej analizy przestrzeni roboczej: Każde stanowisko pracy powinno zostać poddane indywidualnej ocenie ryzyka zawodowego. Właściwe rozmieszczenie znaków bezpieczeństwa nie jest przypadkowe – musi uwzględniać specyfikę wykonywanych prac, potencjalne zagrożenia oraz drogi ewakuacyjne. „Skuteczność systemu oznakowania zależy przede wszystkim od jego spójności i czytelności dla wszystkich pracowników” – to ważna zasada projektowania systemów BHP.
Nowoczesne rozwiązania w zakresie oznakowania BHP
Rozwój technologii wprowadza nowe możliwości w dziedzinie oznakowania bezpieczeństwa. Na rynku pojawiają się nowoczesne rozwiązania takie jak fotoluminescencyjne oznakowania, które świecą w ciemności nawet do 12 godzin po zaniku źródła światła. Jak efektywnie połączyć tradycyjne wymogi normatywne z nowoczesnymi rozwiązaniami? System oznakowań musi być skorelowany z całościową polityką bezpieczeństwa przedsiębiorstwa – od szkoleń BHP po procedury awaryjne (szczególnie w zakresie ewakuacji i pierwszej pomocy). Właśnie zintegrowane podejście do bezpieczeństwa – łączące oznakowanie, szkolenia i procedury – przynosi najlepsze efekty właściwie.
Normy BHP i znaki bezpieczeństwa – co nowego w przepisach i standardach?
Podstawowe znaki bezpieczeństwa i higieny pracy są regulowane przez normę PN-N-01256-5 oraz dyrektywę europejską 92/58/EWG. Określają one szczegółowe wytyczne dotyczące oznakowania bezpieczeństwa w miejscu pracy, w tym kształt, kolor i wymiary poszczególnych znaków. Głównym celem tych regulacji jest zapewnienie jednolitego systemu oznakowania, który będzie zrozumiały dla wszystkich pracowników, jakkolwiek ich znajomości języka czy poziomu wykształcenia. Znaki ewakuacyjne muszą być wykonane w kolorze zielonym z białymi piktogramami, znaki przeciwpożarowe w kolorze czerwonym, a znaki ostrzegawcze w kolorze żółtym z czarnym obramowaniem. Wszystkie symbole muszą być widoczne i czytelne z odpowiedniej odległości, a materiały użyte do ich wykonania powinny być trwałe i odporne na warunki atmosferyczne.
Dla znaków świetlnych ważne jest zapewnienie dobrego kontrastu świetlnego między znakiem a otoczeniem. Znaki te muszą być widoczne także w dzień, oraz w nocy, ich intensywność nie może oślepiać ani przeszkadzać w pracy. Pracodawca jest zobowiązany do częstej kontroli stanu technicznego oznakowania oraz jego aktualizacji zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Znaki ewakuacyjne ISO 7010 – podstawowe wymiary i montaż dla bezpieczeństwa
Znaki ewakuacyjne zgodne z normą ISO 7010 muszą spełniać ściśle określone wymiary i warunki montażu, aby zapewnić maksymalną widoczność i skuteczność. Podstawowa wysokość montażu znaków ewakuacyjnych powinna wynosić od 150 do 180 cm od podłogi, mierząc do środka znaku. Minimalna wielkość znaku ewakuacyjnego to 200 x 200 mm, jednak w większych pomieszczeniach lub przy większych odległościach obserwacji należy stosować odpowiednio większe wymiary.
- Minimalna odległość obserwacji: 20 metrów
- Kąt widzenia: minimum 120 stopni
- Luminancja: minimum 2 cd/m²
- Trwałość fotoluminescencji: minimum 60 minut
- Współczynnik kontrastu: minimum 5:1
Dla montażu znaków fotoluminescencyjnych należy zapewnić odpowiednie oświetlenie zewnętrzne o natężeniu minimum 50 luksów.
Nowoczesne rozwiązania w znakowaniu dróg ewakuacyjnych
Nowoczesne technologie wprowadziły spore usprawnienia w dziedzinie oznakowania ewakuacyjnego. Często stosowane są systemy inteligentnych znaków z dynamicznym podświetleniem LED, które automatycznie dostosowują jasność do warunków otoczenia. Pojawiają się także rozwiązania wykorzystujące rozszerzoną rzeczywistość (AR) do wskazywania drogi ewakuacji w czasie rzeczywistym poprzez aplikacje mobilne.
Drogi ewakuacyjne w magazynie – świetlisty kompas bezpieczeństwa
Fotoluminescencyjne oznakowanie dróg ewakuacyjnych w magazynach stanowi ważny element systemu bezpieczeństwa, działający nawet w przypadku całkowitej awarii zasilania. System ten wykorzystuje specjalne materiały, które absorbują i magazynują energię świetlną, by później emitować ją w ciemności. Oznakowania te muszą być zgodne z normą PN-EN ISO 7010, określającą standardy dla znaków bezpieczeństwa, w tym symboli ewakuacyjnych, przeciwpożarowych i pierwszej pomocy. W praktyce system fotoluminescencyjny obejmuje znaki kierunkowe i piktogramy, a także taśmy i linie prowadzące przy podłodze, które są szczególnie pomocne w warunkach zadymienia. Materiały te dają widoczność oznakowania przez minimum 2 godziny po zaniku oświetlenia podstawowego.
Efektywność systemu fotoluminescencyjnego zależy od częstej ekspozycji na światło – naturalne lub sztuczne. W magazynach wysokiego składowania ważne jest rozmieszczenie oznakowań na różnych poziomach konstrukcji oraz przy wyjściach awaryjnych. System ten mocno zwiększa szanse na sprawną ewakuację pracowników w sytuacjach kryzysowych, przede wszystkim gdy tradycyjne oświetlenie awaryjne zawiedzie.
